Yazar	: F. Gülay Mirzaoğlu
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2011
Sayı	: 65
Sayfa	: 97-120
1626    1065

Özet
Tarih boyunca, yaşadıkları ortak coğrafyada Türklerle ilişkileri olan Macarlar; Avrasya ovalarından, Volga bölgesine ve buradan da Kuban nehri kıyısına yerleşip Hazar hâkimiyetine girmişler, 9. yüzyıl sonlarında bugünkü yurtlarına göç etmişlerdir. 1686’da Budin’in Türkler tarafından işgali ve Macaristan’ın hâkimiyet altına alınmasıyla birlikte, 150 yıllık bir kuşatmanın gerçekleşmesi Macar kültüründe ve dilinde, çeşitli özellikleriyle sonsuza dek sürecek etkiler bırakmıştır. Türk- Macar kültür etkileşimi bağlamında Macar kültüründeki Türk etkilerini gösteren veriler, söz dağarcığı ve gelenekler yanında, sözlü edebiyatın efsâne, masal, destan gibi anlatılarını da içine alır. Bununla birlikte, günümüze kadar, Türk-Macar ilişkileri bağlamında söz konusu örnekleri –özellikle Türkiye’de-pek bilinmeyen sözlü edebiyat türü ise balad türüdür. Avrupa kültürlerinde sözlü edebiyat ve sözel müzik/halk müziği alanının temel türlerinden biri olan balad, bir öyküyü müzik eşliğinde anlatan, genellikle anonim ve kendine özgü üslûbu olan köklü bir müzikal bir anlatı türüdür. Bu sınırlı araştırmada, Macar sözlü kültüründen derlenmiş eski tip baladlardan bir grup örnekte anlatının karakterize ettiği Türk tipine atfedilen niteliklerden hareketle, Türk imgesi resmedilmeye çalışılacaktır. Bildiride, temel veriler olarak kullanılan ve incelenen Macar balad örnekleri, Macar halk baladları üzerine bugüne kadar yapılmış en kapsamlı araştırma olan, Lajos Vargyas’ın Hungarian Ballads and the European Ballad Tradition adlı iki ciltlik ölümsüz eseri ile; Macar kültüründe balad geleneğini araştıran başlıca isimlerden olan Ildikó Kriza’nın (1980) Hungarian Folk Ballads adlı çalışmasına dayanmaktadır. Ayrıca, L. Vargyas’ın (2005) Europa Diakkönyvtar/ Magyar Nepballadak, adlı eseri ile Macar halk tiyatrosunda Türk figürünü de çeşitli cepheleriyle araştırmış olan etnografya profesörü Ujvary Zoltan’ın (1968) Nepdalok es Balladak Egyal-Dunai Szekely Közössegböl adlı çalışması da, konu ile ilgisi çerçevesinde gözden geçirilmiştir.

Anahtar Kelimeler
Sözlü şiir, balad, türkü, Macar baladı, Türk imgesi, Türk-Macar ilişkileri.

Abstract
Throughout the history, Hungarians having relations with Turks as their common geography settled Volga region the Kuban River from Eurasian plains had entered under the domination of the Caspian, at the end of the 9th century they immigrated to today’s homes. Besides Budin invasion by the Turks in 1686 and Hungary’s was brought under control, the fact that150-year siege to take place has left several features will forever impact in the Hungarian culture and language. Within the context of Turkish-Hungarian cultural interaction the data showing the effects of Turkish in the Hungarian culture, in addition to traditions and vocabulary, the narrations such as legends, folk tales in oral literature involve. However, until today, in the frame of Turkish-Hungarian relations among these oral narrations shows the relations between two nations, what is unknown genre -especially in Türkiye- in oral literature is the ballad. In European culture, one of the genres in oral literature and oral music which is one of the basic types of ballad, a story told with music that often anonymous and unique musical narrative is a kind of radical. This limited study, compiled by the Hungarian oral culture is described in a sample group of ballads, old style that characterized the nature of the motion is attributed to the type of Turk, the image of Turk will be tried to portray. The basic data used and reviewed examples of the Hungarian ballad, is based on Hungarian Ballads and the European Ballad Tradition with his two-volume immortal work by Lajos Vargyas, the most comprehensive research on Hungarian folk ballads and the study of Ildikó Kriza (1980) Hungarian Folk Ballads and Nepdalok es Balladak Egyal-Dunai Szekely Közössegböl by Ujvary Zoltan (1968) who researched on the various aspects of Turk figures in Hungarian folk theater. In addition, another study of Lajos Vargyas (2005) Europa Diakkönyvtar/ Magyar Nepballadak.

Keywords
Oral poetry, ballad, folk song, Turks’ image, Turkish-Hungarian relations