Nevşehir Yöresi Yerleşim Adları Üzerine Bir Değerlendirme
(An Evaluation on Place Names in the Province of Nevşehir
)
Yazar
|
:
Bayram Durbilmez
- Fatma Tekin
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
Sayı |
:
77
|
Sayfa |
:
113-133
|
1837 1626
|
Özet
Günümüzde önemi gittikçe artan bir bilim dalı da, ad bilimin alt dallarından biri
olan “yer adları bilimi”dir. Yer adlarının verilişinde belirli eğilimlerin oluşu, bu adların
o bölgenin karakteristik özelliklerini yansıtması, bu bilim dalını daha da önemli
kılmaktadır. Yer adlarıyla ilgili çalışmalar, somut olmayan kültürel miras araştırmaları
açısından da büyük bir önem taşımaktadır. Çünkü yer adları, o coğrafyada tarih boyunca
varlık gösteren kültür ve medeniyetlerden derin izler taşır. Bu sebeple yer adlarıyla ilgili
çalışmaların kültür araştırmaları açısından önemi büyüktür.
Nevşehir ili yerleşim adlarını vermede; kişi, meslek, insan bedeni, aile ve akrabalık
ilişkilerine bağlı kavramlar, kurum-kuruluş, sosyal yapılar, eşya, yapı ve yapıt, yiyecek,
dinî ve millî değer taşıyan kavramlar, renk, maden, zaman, soy, boy, topluluk, devlet,
doğa ve doğa olayları, bitki ve hayvanlar, coğrafik kavramlar, toplumun olumlu ve
olumsuz kabulleri, çeşitli bilim dallarıyla ilgili terimler ve yöre kültürünün yansıtıldığı
muhtelif kelimeler ve kavramlar öne çıkmaktadır.
Yerleşim yeri adları genellikle Türk ad verme geleneğine bağlı olarak verilir. Bu
adların genellikle halkbilimi araştırmaları açısından büyük öneme sahip olduğu da
bilinmektedir. Bu sebeple çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde
Nevşehir yöresine ait yerleşim adlarının tespit ve tasnif edilmekte, ikinci bölümde de bu
adların ad verme geleneğine uygunluğu araştırılmakta ve elde edilen veriler halkbilimi
açısından değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Nevşehir, yer adları, halk kültürü, halk bilimi, ad bilim.
Abstract
Today an increasingly important branch of science is toponymy ,the study of place
names, which is one of the subbranches of science. The fact that there are certain trends
in the administration of names which reflect the characteristics of the region makes
this branch of science much more important. Studies on the place names have a great
importance also for the research of intangible cultural heritage, because the place names
indicate profound traces about cultures and civilizations existed in that geographical
region throughout the history. For this reason, studies on place names are of a great
importance in terms of cultural studies.
While naming the settlements in the province of Nevsehir, the concepts related to person, profession, the human body, the family and kinship relations, institutional
organizations, social structures, materials, structure and work, food, religious and
national concepts of value, color, metal, time, race, size, community, state, nature and
natural phenomena, plants and animals, geographic concepts, both positive and negative
assumptions of society, terms of various disciplines, various words and concepts which
are reflections of a local culture come into prominence.
Names of locations are often given according to the Turkish traditions of naming.
It is also known that these names have often a great importance in the study of folklore.
For this reason, this work is composed of two main parts. In the first part, the names of
the settlements in Nevsehir region are detected and classified, and in the second part, the
suitability of these names to the tradition of giving a name are investigated and the data
obtained are evaluated in terms of folklore.
Keywords
Nevşehir, place names, folk culture, folklore, onomastics