Ankara ve Konya’da Yaşayan Nogay Türklerinde Şınlar Üzerine Bir Araştırma
(A Research on “Şins” in Nogay Turks Living in Ankara and Konya
)
|
Yazar
|
:
Süleyman Hilmi Kızıldağ
- Muhittin Çelik
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
99
|
|
Sayfa |
:
501-510
|
 1812  1006
|
Özet
Araştırmamıza konu olan Nogay Türkleri, ata yurtlarının Kafkasya olduğu bilinen ve 19. yüzyılın ortalarında Rusların çeşitli baskıları neticesinde Ankara ve Konya’ya göç eden bir Türk topluluğudur. Nogaylar konuştukları Nogay Türkçesiyle, çoğunluğu sözlü olmak üzere, birçok edebi ürün meydana getirmişlerdir. Bu edebi ürünlerin biri de kendine özgü özellikleriyle yüzyıllardır bir gelenek içinde gelişerek günümüze kadar gelmiş olan ‘şın’lardır. Bu çalışmada öncelikle şın ve şınşı sözcüğünün etimolojisi incelenmiştir. Bu sözcüklerin diğer Türk lehçelerindeki telaffuzları ve anlam karşılıkları araştırılmıştır. Nogay sözlü edebiyatında karşılıklı beyitler söylemeye dayalı bir nazım şekli olan şınlar ve şınşılık geleneği hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra şın söyleyen kişiler olan şınşıların özelliklerine dair bilgiler sunulmuştur. Ayrıca şınların şekilsel özellikleri ve söylenme amaçları hakkında da bilgiler sunulmuştur. Bu bilgiler Nogay köylerinden yapılan derlemelerden örnekler verilerek desteklenmiştir. Dünyada Nogay Türkçesini konuşan insan sayısının gittikçe azaldığını göz önünde bulundurduğumuzda yapılan bu derlemelerin önemli olduğunu düşünmekteyiz. Çalışmamız, Nogay Türkçesinin unutulmamasına yardımcı olmak ve zengin sözlü edebi ürünlerinin tanıtılmasını sağlamak amacıyla atılan bir adımdır.
Anahtar Kelimeler
Nogay Türkleri, Nogay Türkçesi, şın, şınşı
Abstract
Nogay Turks, the subject of our research, is a Turkish community known as the ancestral homeland known to the Caucasus and migrating to Ankara and Konya in the mid-19th century under the various pressure of Russians. The Nogays brought many literary items to the square with the Nogay Turkish talk they talked about, mostly verbal. One of these literary products is "şins", which have grown up in a tradition with their own characteristics and come up to daylight. In this study, the etymology of the word "şin" and "şinşi" has been examined. Pronouns and meanings of these words in other Turkish dialects were investigated. We have given information on Nogay's oral literature "şins" and "tradition of şins", which is a form of verse based on mutual couplets.
Then, the information about the characteristics of the şinşi's is presented. In addition, information has been provided about the "characteristic features of the şins" and the "purposes of being told". This information has been supported by giving examples from compilations made by Nogay villagers.
Considering that the number of people speaking Nogay in the world is decreasing, we think that these compilations are important. Our work is a step in order to help Nogay Turkish not to be forgotten and to promote the introduction of rich verbal literary products.
Keywords
Nogay Turks, Nogay Turkish, şın, şınşı