Üç İstanbul’da Aydın Kimliğin Üç Eşiği
(Three Thresholds of Intellectual Identity in Three Istanbul )

Yazar : Pınar Alçiçek    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2021
Sayı : 105
Sayfa : 167-180
1724    1421


Özet
Aydın kavramı, esnekliği ve evrenselliğiyle çeşitli anlamlandırmalara uğrar. Belli bir çerçeveye yerleştirmenin kolay olmadığı bu kavram, hemen her disiplinin ilgilendiği ve kendi ölçütlerini belirlediği; hatta kendi aydın tiplerini yarattığı kapsamlı bir konudur. Edebiyat alanında da dönemlerin, sanatçıların, ideolojilerin, akımların birer temsilcisi olan aydın tiplerini görmek mümkündür. Sanatçıların bakış açılarına göre şekillenen aydınların, gerçek aydın kategorisinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği önemli bir meseledir. Bu makalenin amacı, Mithat Cemal Kuntay’ın Üç İstanbul (1938) romanının ana karakteri Adnan etrafında aydın kavramını tartışmak ve aydın kimliğin sınırlarını ve özelliklerini belirlemektir. Bu bağlamda aydın kavramı, genel hatlarıyla verilmiştir. Para ve güç karşısında aydın değerlere gösterilen sadakat; kişisel çıkarları öncelemeyen bir anlayış; iktidara, muhalefete ve halka bakış; sanatsal ve zihinsel üretimlerin nitelikleri, aydın kimliğin belirlenmesinde esas kriterler olarak kabul edilmiştir. Adnan, entelektüel birikimine rağmen maddiyatın etkisinde kalarak ve zaaflarına yenik düşerek aydın kimliğinden ayrılır. Çalışmada Adnan karakterinden hareketle eğitimli, birikimli, belli alanlarda uzmanlaşmış her kişinin aydın olamayacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler
aydın, muhalefet, iktidar, maddiyat, ahlak

Abstract
The word “intellectual” has various meanings due to its flexibility and universality. This concept, which is not easy to put in a certain category, is a comprehensive subject that almost every discipline deals with and sets its own criteria and even creates its own intellectual types. In the field of literature, it is possible to see intellectual types, which are representatives of periods, artists, ideologies and movements. Whether intellectuals, which are shaped according to the perspective of the artists, can be evaluated in the category of real intellectuals is an important issue. The purpose of this article is to discuss the concept of intellectuals around the main character Adnan of Mithat Cemal Kuntay’s Three Istanbul (1938) novel and to determine the limits and characteristics of intellectual identity. In this context, the concept of intellectual is given in general terms. Loyalty to intellectual values against money and power; an understanding that does not prioritize personal interests; view of power, opposition and the public; the qualities of artistic and mental productions have been accepted as the main criteria for determining intellectual identity. Despite his intellectual accumulation, Adnan differs from his intellectual identity by being influenced by materialism and succumbing to his weaknesses. In this study, it is concluded that not every person trained, accumulated and specialized in certain areas can be intellectual based on the character of Adnan.

Keywords
intellectual, opposition, power, materiality, morality