Dîvân-ı Hikmet'in Bilinmeyen Bir Yazmasında Bulunan Yeni Hikmetler
(An Unknown Copy of Dîvân-ı Hikmet and New Wisdoms in it
)
|
Yazar
|
:
Mehdi Rezaei
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
106
|
|
Sayfa |
:
561-580
|
 1529  925
|
Özet
Ahmet Yesevî, Türk kültürü ve edebiyatı üzerinde ciddî etkisi olan şairlerden biridir. Yesevî, yüzyıllar boyunca Türk dünyasında birçok şaire ilham kaynağı olmuş, sufiyane şiirde yol gösterici şair olarak rol oynamıştır. Günümüze kadar Dîvân-ı Hikmet'in değişik nüshaları bulunmuş ve bu nüshalara dayanarak eserin farklı baskıları yayımlanmıştır. Mihmannâme-yi Buhara gibi tarihî kaynaklarda Dîvân-ı Hikmet'in eski yazmalarından söz edilmişse de elimizdeki yazmalar çoğunlukla on dokuzuncu yüzyılda istinsah edilmiştir. Birbirinden farklılıklar gösteren bu yazmalarda genellikle diğer şairlerden de hikmetler bulunmaktadır. Bu çalışmada Dîvân-ı Hikmet'in İran Millî Kütüphanesi'nde saklanan yeni bir yazması üzerinde durulmuştur. Yazmanın özelliklerinden bahsedilmiş, gereken durumlarda yayımlanmış diğer yazmalarla karşılaştırılmıştır. 190 sayfadan oluşan bu yazma, günümüze kadar neşredilmiş yazmalardan bazı farklılıklar göstermekte, diğer yazmalarda görülmeyen kimi hikmetleri içermektedir. Mahlaslarından dolayı Yesevî'ye ait olmadığı anlaşılan 10 hikmet dışında elimizdeki yazmada 60 hikmet ve bir münacat bulunmaktadır. Bu hikmetlerin 16'sı yeni hikmetlerden ibarettir. Yaklaşık 370 beyitten oluşan söz konusu yeni hikmetler, hiç kuşkusuz Dîvân-ı Hikmet'e yeni bir boyut kazandıracaktır.
Anahtar Kelimeler
Dîvân-ı Hikmet, yeni yazma, İran Millî Kütüphanesi
Abstract
Ahmad Yasawi is one of the poets who had a powerful influence on Turkic culture and literature. Yasawi, for centuries, has been a source of inspiration for many poets in Turkic lands and has played a pioneering role in Sufi poetry. Until today, different copies of Dîvân-ı Hikmet have been found, based on which different editions of the work have been published. Although in historical sources such as Mihmannâme-yi Buhara it has been mentioned as the old copies of Dîvân-ı Hikmet, the copies we have are mostly copied in the nineteenth century. These copies which differ from each other, generally contain wisdoms from other poets. This paper has dealt with a new copy of Dîvân-ı Hikmet in The National Library of Iran. Moreover, descriptions are provided on the features of this copy and compared with published copies, where is necessary. There are differences between this 190-page copy and the copies that have been published so far. It contains new wisdoms that does not exist in other copies. There are, in this copy, in addition to ten wisdoms in which the pen name of other poets are seen, 60 other wisdom and one litany. Sixteen of the 60 wisdoms are new. This new wisdom, which includes nearly 370 verses, will undoubtedly give a new identity to Dîvân-ı Hikmet.
Keywords
Dîvân-ı Hikmet, new copy, the National Library of Iran