Popüler Edebiyatta Çeviri Yoluyla Milli Kimlik İnşası: İlk Türk Popüler Eserler Üzerine Betimleyici Bir Çalışma
(Constructing a National Identity through Translation in Popular Literature: A Descriptive Study on the First Turkish Popular Novels
)
|
Yazar
|
:
Özge Altıntaş
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
107
|
|
Sayfa |
:
839-856
|
 1499  898
|
Özet
Bu çalışmanın amacı Türk edebiyat dizgesindeki ilk yerli popüler edebiyat ürünlerinin çeviri yoluyla nasıl yazıldığını ve basıldığı dönemdeki işlevlerinin ne olduğunu incelemektir. Edebiyat dizgemizdeki polisiye, korku ve çizgi roman türlerinin ilk örnekleri olarak kabul edilen Türklerin Sherlock Holmes’ü Amanvermez Avni (1913-1914), Kazıklı Voyvoda (1928) ve Baytekin (1935-1936) bu çalışmanın araştırma nesnelerini oluşturmaktadır. Popüler edebiyatın edebiyat dizgemizdeki ilk yerli örnekleri olarak kabul edilen bu eserler, batılı popüler edebiyat eserleriyle olan benzerlikleri nedeniyle uyarlama/taklit kavramlarıyla anılmaya başlamıştır. Çağdaş çeviri kuramlarına yön veren her çevirinin bir yeniden yazım olduğu ve belirli bir ideolojiyi yansıttığı düşüncesinden hareketle bahsi geçen eserler bu çalışmada “çeviri” kavramı bağlamında yayınlandıkları dönem koşulları çerçevesinde incelenmiştir. Yapılan araştırmada popüler edebiyatın milli bir kimlik inşa etme ve dönem ideolojisinin öğretilerini halkın her kesimine yayma konusunda işlevsel bir tür olduğu görülmüştür. İlk yerli örnekler olarak incelenen popüler edebiyat eserlerin ise bu amaca hizmet etmesi amacıyla çeviri yoluyla yazılan eserler olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmada telif kavramı özgün kavramının eş anlamlısı olarak kullanılmamış, edebiyat geleneğimizde var olan bir çeviri yollu yazma yöntemi olarak ele ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
popüler edebiyat, milli kimlik, telif, çeviri, ideoloji
Abstract
This study aims to investigate writing technique applied to produce the first local popular novels in Turkish literary system and the roles of these novels in the specific time period. Türklerin Sherlock Holmes’ü Amanvermez Avni (1913-1914), Kazıklı Voyvoda (1928) and Baytekin (1935-1936), respectively the first examples of the crime fiction, horror fiction and graphic novels in Turkish literary system, are the research materials of this study. These literary works that are accepted as the first local examples of popular literature are also named adaptation or imitation because of their resemblance to western popular fictions. Departing from the contemporary translation theories based on the idea that every translation is a rewriting and represents a particular ideology, aforementioned works were analysed as “translated text” within the framework of the conditions of the period that they were published in. The study shows that popular literature is a functional tool to construct national identity and spread the tenets of the adopted ideology to every segment of the society and reveals that the first examples of Turkish popular literature were produced through translation for this particular purpose. In this study, the Turkish term “telif” is used not as the synonym of original but to describe a writing technique which means “creative mediation”.
Keywords
Popular literature, national identity, creative writing, translation, ideology