Yazar	: Kadriye Türkân
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2016
Sayı	: 88
Sayfa	: 194-204
4281    1863

Özet
Mitolojiden, semavî dinlere kadar pek çok inanç sistemi ve dinde evren, iyi tanrıların bulunduğu gökyüzü, insanların yaşadığı yeryüzü, kötü tanrıların ve ruhların meskeni yer altı olmak üzere üçlü bir anlayış çerçevesinde tasavvur edilir. Gökyüzü yani üst dünya yedi, dokuz veya on yedi kattan ibaret ve dikey bir yapıya sahiptir. Gökyüzü ruhları iyi, insanlara zarar vermeyen ruhlar olarak bilinirler. Yer altı dünyası ise yedi veya dokuz kattan oluşur. Bazen yatay bazen de dikey olarak hayal edilir. Türk düşüncesinde gök, yer ve yer altı olmak üzere üçlü evren anlayışı ile menşe ve köken mitlerinden maddî abidelere kadar bütün metin çeşitlerinde karşılaşmak mümkündür. Bunların yanı sıra sözlü nesir anlatılardan olan masallar taşıdıkları mitolojik unsurlar bakımından oldukça zengindir. Bu zenginlik içerisinde masal kahramanlarının yeraltı ve gökyüzü dünyalarıyla ilişkileri ve bu bölgelere yaptıkları yolculuklar anlatmalarda önemli bir yer tutar. Gökyüzü ve yeraltı dünyasındaki varlıklarla temas kuran kahraman, çeşitli sonuçlara ulaşır; kahraman, yeraltına yaptığı yolculuklarından zaferle çıkar, haksız bir şekilde yeraltına kaçırılmış insanları kurtarır. Makalede bu noktalardan yola çıkılarak Kıbrıs Türk masallarına yansıyan Şamanizmin üçlü evren anlayışı örnek metinler üzerinden ortaya konmak suretiyle, değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler
Kıbrıs Türk Masalları, evren, gökyüzü, yer altı, yer deliği

Abstract
From mythology to celestial religions, cosmos is conceived of three parts. These are the sky where good gods are in, the earth where people live in and the underworld where bad gods and spirits are in. The sky is made up seven, nine or seventeen layers and it is vertical. The spirits in the earth are pretty good.The underworld is also composed of seven or nine layers. It is imaged sometimes vertical and sometimes horizontal. In Turkish thought these three cosmos images from the origin and the origin of myths to the monument is possible to encounter all kinds of text. Moreover, as a prose in folktlaes are highly rich in terms of the mythological elements that they carry. The relations of the heroes of the folktlaes with underground world and the sky occupy an important place within this richness. The hero receives a victory from the journey that he takes into the underground world and saves the people who are taken to the underground world in an unjust way.The article starting from this point and by giving examples Cyprus Turkish folktales will be evaluated from the point of these three cosmos images.

Keywords
Cyprus Turkish Folktales, cosmos, sky, underworld, hole