Battal Gazi Romanında Güreş Kültürü Üzerine İlişkisel Bir Çalışma
(A Relational Study About Wrestling Culture in Battal Gazi Novel )

Yazar : Muhtar Kutlu  - M. Aytül Kasapoğlu  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 111
Sayfa : 601-620
1814    1179


Özet
Geçmiş ve güncel arasında bağ kurmaya çalışmanın önemli araçlarından birisi de tarihsel romanların incelenmesidir. Norbert Elias’ın 1939 yılında yazdığı Uygarlaşma Süreci adlı ilişkisel sosyolojik eserinde belirttiği gibi, uygarlaşma aslında toplumsal ilişkilerde -spor da dâhil olmak üzere- şiddete ihtiyaç duymadan çok sesliliğe tahammülü öğrenme ve dolayısıyla demokratikleşme sürecidir. Ancak onun şiddet uygulama tekelinin toplumdan alınarak devlete devredilmesi oranında demokrasinin gelişeceği öngörüleri maalesef gerçekleşememiştir. Hoşgörüsüzlük arttığı gibi, hem kamusal hem de özel alanda insanlar tepkilerini fiziksel olsun olmasın değişik biçimlerde göstermeye devam etmiştir. Araştırmanın temel problemi de bu bağlamda, toplumda insan ilişkilerinin çeşitli biçim ve yollarla kutuplaşması ve hoşgörünün azalmasıdır. Bu çalışmada, ilişkisel sosyolojik olarak özellikle Anadolu halk kültüründe Battalname Destanı’nın efsanevi kahramanı Battal Gazi’den hareketle güreş kültürü Elias ve onun figürasyonel sosyolojisinden yararlanarak anlamaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Tarihsel anlatı türündeki nitel araştırmada Ziya Şakir (2007) tarafından yazılan Battal Gazi romanı incelenirken, ikilik ve özcülük reddedilerek, belirsizlikler üzerinde özellikle de “eşiksellik” (liminality) ve farklılıklar üzerinde durulmuştur. Çalışmada özdüşünümsel olarak tarihsel olayların hem yazar hem de okuyucular ve kaçınılmaz olarak araştırmacılar tarafından yeniden kurgulandığı yönünde bulgular elde edilmiştir. Çalışmada Battal Gazi’nin mücadele sporu olarak güreşi maharetle kullanan tarihsel bir kahraman kimliğindeki özellikleri romandan hareketle gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler
ilişkisel araştırma, belirsizlik, Battal Gazi, güreş, figürasyonel sosyoloji

Abstract
One of the most important tools when trying to establish a link between the past and the present is the study of historical novels. As Norbert Elias stated in his relational sociological work, The Civilization Process, written in 1939, civilization is actually a process of democratization and learning to tolerate polyphony in social relations – including sports – without the need for violence. However, his predictions about the development of democracy in proportion to the transfer of the monopoly of violence from the society to the state, unfortunately, could not be realized. As intolerance increased, people continued to show their reactions in different ways, whether physical or not, both in the public and private spheres. The main problem of the research presented here, in this context, is the gradual decline of tolerance as well as the polarization of human relations in various forms and ways in society. In this study, wrestling culture was interpreted as relational sociologically, especially from the legendary hero of Battalname Epic from Anatolian folk culture, Battal Gazi, using Elias and his figurative sociology. While examining the novel Battal Gazi, written by Ziya Şakir (2007), as a historical narrative analysis, in this qualitative research, duality and essentialism were rejected, while ambiguities, especially "liminality" and differences were emphasized. In the study, it has been found that historical events are reconstructed by both the author and the readers, and even inevitably by the researchers, self-reflectively. In the study, the characteristics of Battal Gazi as a historical hero who skillfully uses wrestling as a combat sport have been tried to be shown based on the novel.

Keywords
relational research, uncertainty, Battal Gazi, wrestling, figurative sociology