Divan Şiirinde Reddiye ve Niyâzî-i Misrî’nin Fuzûlî’ye Yazdığı Bir Reddiye
(“Reddiye” in the Ottoman Poetry and a “Reddiye” of Niyazi-i Misri for Fuzuli
)
|
Yazar
|
:
Belde Aka
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
87
|
|
Sayfa |
:
115-122
|
 6435  2407
|
Özet
Arapça “redd” kökünden türetilmiş “reddiye”, sözlüklerde “bir fikri reddetmek için
yazılan yazı” olarak tanımlanır. Divan şiiri terminolojisinde ise daha çok bir şairin şiirindeki
bir düşünceye karşı çıkmak için yazılan şiirler reddiye olarak kabul edilir.
Reddiyeler “nakiza/nakize” benzeri şiirler olmaları nedeniyle divan şiiri nazire geleneği
içinde değerlendirilmesi gereken manzumelerdir. Bilindiği gibi “nazire” bir şairin şiirine,
aynı vezin ve kafiyede yazılan benzer şiir anlamına gelir. Divan şairleri arasında oldukça
yaygın olan nazire yazma geleneği, aynı zamanda şairleri yetiştiren bir “okul” işlevi görmesi
yönüyle de önemlidir. Nakizanın nazireden farkı, örnek alınan şiirdeki (zemin şiirdeki)
fikirlere benzer değil aykırı düşüncelerin yer almasıdır. Reddiyelerde de nakizalarda olduğu
gibi zemin şiirde yer alan düşüncelere karşı çıkılır. Ancak, reddiyelerin nakizalardan farkı,
özellikle din ve ibadetle ilgili düşüncelere karşı çıkmak için yazılan şiirler olmalarıdır.Bu yazıda çeşitli kaynaklarda verilen bilgilerden yararlanılarak reddiye tanımlanıp
özellikleri tespit edilecek; 17. yüzyıl şairi Niyâzî-i Mısrî’nin, 16. yüzyılın büyük şairi
Fuzûlî’nin ibadetle ilgili görüşlerine yer verdiği gazeline yazdığı reddiye incelenecektir.
Söz konusu şiirlerin incelenmesiyle, Divan şiirinde gazel nazım şekliyle reddiye yazma
geleneğine açıklık getirilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Abstract
“Reddiye”, which is derived from the word “redd” in Arabic, is described as a kind of
text that is written for rejection of an idea. Furthermore, in Divan poetry, poems that are
written for rejection of an idea in another poem are accepted as reddiye.
Reddiyes are poems that should be considered in the nazire tradition of Divan poetry,
since they are poems like “nakiza/ nakize”. As is well known, “nazire” means similar poem
that is written for a poet’s poem with the same rhythm and rhyme. Nazire writing tradition,
which is quite common among Divan poets, is also significant since it functions as a school
that trains poets. The difference between nakiza and nazire is that in nakiza, there are opposite
ideas, not similar, to ideas in the original poem. In reddiyes, it is also opposed to the ideas
in the original poem, as in nakizas. However, the difference between reddiyes and nakizas is
that reddiyes are the poems, which are written to oppose ideas about religion and worship.
In this article, reddiye will be defined and its features will be determined by using the
literature mentioned, and 17th century poet, Niyâzî-i Mısrî’s reddiye, which is written for
16th century poet, Fuzûlî’s “gazel” that is about his ideas on worship will be analyzed. To
conclude, this article basically tries to explain “reddiye” writing tradition with gazel poem in
Divan poetry by examining the poems in question.
Keywords
Nazire”, “nakiza”, “reddiye”, Fuzûlî, Niyâzî-i Mısrî.