Yazar	: İ.Seçkin Aydın
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2011
Sayı	: 66
Sayfa	: 173-187
1566    868

Özet
Türkçede mecaz, benzetme, eğretileme gibi farklı kavramların yerine kullanılan metafor, son dönemlerde nitel araştırmaların en önemli veri toplama araçlarından birini oluşturmaktadır. Metafor, bir kavram ya da durumu başka bir kavram, bir durumla ifade etmek biçiminde tanımlanabilir. Böylece metafor dediğimiz kavram, özünde “ilgili olma” durumunu ortaya çıkarır. Bir dil formu olarak aynı kavram veya terimin farklı ortamlar arasında bir geçiş olarak kullanması anlamında metafor kavramları dönüştürür. Bu anlamda dil ve dilin kullanımı ile ilgili görünür. Ancak metaforlar bundan daha fazla işleve sahiptir. Araştırmacılar, metaforların kişilerin öğretim, öğretmenlik kavramı ve eğitimdeki rollerini anlamak için kullanışlı olduğunu söylemektedirler. Bu çalışmanın amacı, dil öğretimini meslek edinecek olan Türkçe öğretmen adaylarının “Türkçe” kavramına ilişkin oluşturdukları metaforları toplamak ve toplanan bu metaforları çeşitli kategoriler altında sınıflandırarak algılama biçimlerini ortaya koymaktır. Çalışmada veriler, nitel araştırmaya dayalı olarak önce içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Başlangıçta 185 öğrenci üzerinden toplanan veriler, araştırmacı dışında iki uzman kişi tarafından okunarak metaforlar kodlanmıştır. Kodlanan metaforlar alfabetik olarak sıraya konmuştur. Kodlama sırasında metaforun mantığına uymayan veriler kapsam dışı tutulmuştur. Bu çerçevede 172 katılımcı, Türkçe kavramı üzerine 111 metafor türetmiştir. Bu araştırma sonucunda aşağıdaki sonuçlar ifade edilebilir: 1. Türkçe, daha çok sürekliliği ve zenginliği ile ortaya çıkmıştır. Bunun yanında Türkçenin tarihsel, ulusal, bir değer, yaşam kaynağı, estetik bir yapı, iletişim aracı olduğu görülmektedir. 2. Türkçe öğretmen adaylarının Türkçeye yönelik olumlu bir algılaması olmakla birlikte dilin iletişim ve sanat işlevi çok fazla öne çıkmamıştır. İlköğretim çağından itibaren öğrencilere verilen dili algılamaya ilişkin kavramlar, onların gelecekteki yaşamları üzerinde de etkili olmaktadır. Yapılan bu çalışma, Türkçe öğretmen adaylarının bu sürecin izlerini taşıdıklarını, bu noktada eğitim sisteminin bireylerin kendi mesleklerini algılamalarında ne denli etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler
metafor, algı, Türkçe öğretmen adayları

Abstract
The metaphor which is used instead of different concepts such as metonymy, analogy, and figure of speech in Turkish constitutes one of the most important data collection tools of qualitative researches in recent times. Metaphor can be defined as expressing a concept or situation by another concept or situation. By this way, the concept we called as metaphor reveals “relevancy” inside itself. Metaphor transforms the concepts in terms of using the same concept or term as a language form as transition between different media. In this context, it seems as relevant with language and usage of language. However, the metaphors have more functions than this. Researchers state that the metaphors are useful to understand the individuals’ roles in instruction and teaching concepts, and in education. The aim of this research is to collect the metaphors related to “Turkish” concept created by Turkish preservice teachers who will acquire the language teaching as a profession; and to reveal their conceptions by classifying these collected metaphors under various categories. In the study, data were first evaluated by content analysis based on the qualitative research. Data collected from 185 students at the beginning had been read by two experts except the researcher, and the metaphors were encoded by them. The encoded metaphors were arranged in an alphabetical order. During encoding process, inapplicable data for the metaphoric logic were excluded from the content. In this context, 172 participants had produced 111 metaphors related to “Turkish” concept. The following conclusions can be stated as a result of this research: 1. “Turkish” presented itself mostly by its permanency and richness. In addition to this, it is seen that “Turkish” is a historical, national value, source of life, an aesthetical structure, and a mean of communication. 2. Although Turkish preservice teachers have a positive conception related to “Turkish”, communicative and artistic function of the language did not become prominent too much. The concepts related to the conception of the language given to the students beginning from the elementary school are very effective on their future life. This study done displays that Turkish preservice teachers still bear the traces of this process, and in this regard how effective is the education system on individuals’ conceptions of their own professions.

Keywords
metaphor, conception, Turkish preservice teachers