Sembolik ve Gerçek Anlamlarıyla Türkü Metinlerine Yansıyan Hayvanlar
(The Animals Used in the Texts of Folk Songs With Their Real and Symbolic Meanings )

Yazar : Aktan Müge Yılmaz    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2011
Sayı : 66
Sayfa : 229-250
1526    1714


Özet
Edebî metinlerde hayvan motifleri, doğal çevrenin, ekonomik faaliyetlerin bir yansıması olarak, bir fon göreviyle yer alırken, çeşitli sembolik anlamlar kazanarak soyut olanı yansıtmada somut bir gösterge olarak da kullanılmışlardır. Dolayısıyla bir metinde yer alan hayvan motifleri tahlil edildiğinde o ürünleri yaratan insanların doğal çevresi, maddî kültür yaratmaları, ekonomisi vs. takip edilebilirken bir yandan da bu hayvanların kazanmış oldukları sembolik anlamlarda gizli olan somut olmayan kültürel kodları çözebilmek mümkündür. Bu makalede, türkü metinlerinde geçen hayvanların anlam dünyasına vurgu yapılmış ve hayvanların sembolik ve gerçek anlamları ile kullanımları tespit edilmeye çalışılmıştır. İncelemede TRT Türk Halk Müziği Repertuarı’nda bulunan Erzurum, Erzincan, Sivas, Gaziantep, Kilis, Yozgat, Ağrı ve Van yöresine ait türküler değerlendirilmiştir. Genel anlamda halk edebiyatı olmak üzere incelenen metinlerde görülmüştür ki; türkülerin anlam dünyasını yaratırken hayvan motiflerinden önemli ölçüde yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Folklor, türkü, sembolik anlam, hayvan motifi, somut olmayan kültürel kod

Abstract
While in literary texts, animal motifs are included as a reflection of the natural environment and economic activities, they have also been used as a concrete indicator in reflecting the abstract, by gaining various symbolic meanings. So, when the animal motifs in a particular text are analyzed, while, on the one hand, the natural surrounding of the people that have created those works, their process of creating material culture and their economy can be followed, on the other hand, it is also possible to solve the unconcrete cultural codes which are hidden in the symbolic meanings that these animals have gained. In this article, the meanings of the animals mentioned in the texts of folk songs have been emphasized and their usages, both as real and symbolic, have been tried to be determined. In the survey, the songs in TRT folk music repartoire, which belong to the districts of Erzurum, Erzincan, Sivas, Gaziantep, Kilis, Yozgat, Ağrı and Van, have been assessed. In the analyzed texts, most of which are the examples of folk literature, it has been found that animal motifs have been used substantially in creating the meaning world of folk songs.

Keywords
Folklore folk songs, symbolic meaning, animal motif, unconcrete cultural codes.