Emilé Meyerson ’ın Bilim Tasarımı
(Emilé Meyerson’s Idea of Science )

Yazar : Cemal Güzel    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2011
Sayı : 65
Sayfa : 27-36
1759    1037


Özet
Meyerson, asıl olarak Viyana Çevresi’ne karşı olmakla bilinen Fransız bilim felsefesi geleneği içerisinde yer alır. Kuramın deneyden önce geldiğini vurgulayan Meyerson’a göre deney, peşin yargıların, kabullerin yardımı olmaksızın fazla uzağa gidemez. Amacı şeylerdeki ussallığı keşfetmek –ussallık da farklılıkları özdeşliğe indirgemek olarak anlaşılmalıdır- olan bilim, biri betimleyici (yasaya dayalı), diğeri açıklayıcı (nedensel) olmak üzere iki farklı etkinlik olarak gerçekleştirilir. Betimleyici bilim olguların betimlenmesini, olgular hakkında öndeyide bulunmayı olanaklı kılan yasalara karşılık gelir. Meyerson’a göre bilim yalnızca bundan oluşmaz. Bilim bir de doğa olaylarının nasıl meydana geldiğini anlama, açıklama çabasıdır. Bir olayı açıklamaksa, o olayın zorunlu olarak öyle olduğunu göstermektir. Bu da bilimin bulduğu değişmez ardışıklığın nasıl olup da rastlantısal olgulardan zorunlu bağıntılara dönüştürmek demektir. Bu dönüştürme de özdeşleştirmeyle, yani öncül ile sonuç arasında özdeşlik kurularak gerçekleştirilir. Ama doğaya dayatılan bu özdeşlik isteği birtakım güçlüklerle karşılaşır. Meyerson özdeşliğe direnen bu durumları da bilimdeki usdışı durumlar olarak adlandırır.

Anahtar Kelimeler
bilim, kuram, deney, betimleyici (yasaya dayalı) bilim,

Abstract
Meyerson essentially belongs to the French philosophy of science tradition that is known as the opponent of the Vienna Circle. According to Meyerson, experiment, which is posterior to the theory, cannot proceed very much without prior beliefs and premises. Science, whose aim is to discover the rationality –to be understood as reducing differences to identity– lying within things, is carried out as two activities, one descriptive (based upon law) and one explanatory (causal) activity. Descriptive science corresponds to laws that make description, and prediction possible. According to Meyerson, science does not consist merely of these descriptive laws. Science is also an attempt at understanding and explaining how natural events occur. Explaining an event, on the other hand, is to show that that event occurs by necessity. This, in turn, means that how the constant conjunction that science finds transform to necessary relations, from accidental facts. This transformation is achieved through identity, that is, through establishing an identity between the premise and the conclusion. However, the wish to impose this identity upon nature encounters with some difficulties. Meyerson considers these difficulties that resist identity as irrational situations

Keywords
science, theory, experiment, descriptive (‘legal’) science,