Tunceli Yöresine Ait Örme ve Tığ İşi Örnekleri
(Knittin G and Crochet Samples of Tunceli Region
)
Yazar
|
:
Eylem Güzel
- Nazan Oskay
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
Sayı |
:
90
|
Sayfa |
:
197-213
|
5164 2648
|
Özet
İlkçağlardan itibaren doğanın zorlu koşullarına karşı insanoğlunun korunma amaçlı
giyim, barınma ve sonrasında süs maksatlı olarak ortaya çıkmış olan örme sanatı, günümüzde
de varlığını devam ettirmektedir. Örme sanatının gelişiminde coğrafi ve ekonomik koşullar,
toplumsal örf-adetler ile dokuyan kişilerin estetik zevkleri etkili olan etmenlerdir. Bu koşullar
örme konusunda bölgesel farklılıklar yaratmış ve yörelerin kendine has örme kültürüne sahip
olmalarını sağlamıştır.
Anadolu, örme sanatı açısından zengin bir coğrafyadır. Her yörede, özgün ve bazen
de Anadolu’nun ortak özellikleriyle karşımıza çıkan örme sanatı, pek çok açıdan büyük
bir çeşitlilik göstermektedir. Dokuma konusunda zengin örneklere sahip kentlerden biri
de Tunceli’dir. Anadolu’nun kültürel değerleri konusunda araştırmalar yapılmış olmasına
rağmen, Tunceli örme örneklerinin özelliklerine pek değinilmediği dikkat çekmiştir. Oysaki
Tunceli’nin bu konuda oldukça fazla örneğe sahip olduğu bilgimiz dâhilindedir. Bu bilgilere
dayanarak Tunceli örgüleri hakkında bir araştırma yapılmasının gerekliliği görülmüştür.
Konuyla ilgili gerekli bilgilere ulaşmak için Tunceli’ye gidilerek kentin genelinde alan
taraması yapılmıştır. Bu araştırma çerçevesinde elde edilen örnekler değerlendirilerek
belgelenmeye çalışılmıştır. Yörede geleneksel giyim ve kuşamın bir parçası olan çorap ve
patikler, ev içi süslemelerinde kullanılan navmallar ve nazara karşı yapılmış küçük örme
örnekleri, geçmişte ve günümüzde uygulaması devam eden kültürel değerlerdir.
Anahtar Kelimeler
Tunceli, Örme, Gelenek, Geleneksel El Sanatları, Kültür.
Abstract
Knitting art developed with protection and sheltering purposes of humans against the
hard natural conditions since the early ages and then with the ornamentation purpose and it
continues its existence today. Geographic and economic conditions, customs and aesthetic
taste of the weaving persons are the effective factors in the development of the knitting art.
These conditions have created regional differences in knitting and ensured the regions to
have a unique knitting culture.
Anatolia is a rich geography in terms of knitting art. In each region, knitting art appears
with unique and sometimes common characteristics of Anatolia and shows a great variety
in many aspects. Tunceli is one of the cities which have rich samples in weaving. Although
researches were conducted on the cultural values of Anatolia, it is remarkable that the
characteristics of Tunceli knitting samples were not touched on much. However, we know
that Tunceli has quite a few examples on this issue. Based on this knowledge, it was decided
that a research was needed to be conducted on Tunceli knitting. In order to obtain information
on the issue, field screening was conducted throughout Tunceli by visiting the city. The
examples obtained in the framework of this research were evaluated and documented. Socks
and booties which are a part of the traditional clothing in the region and navmal used in
ornamenting the interior of the houses and small knitting examples made against evil eye are
cultural values which were applied in the past and are continuing to be applied today.
Keywords
Tunceli, Knitting, Tradition, Traditional Hand Crafts, Culture