‘Birlik ve Beraberlik’ Oyunları: Yakın Dönem Dans Sahnesinde (Sıradan) Milliyetç i Semboller ve Temalar
(Dances of ‘Unity and Solidarity’: (Banal) Nationalist Symbols and Themes In Contemporary Folk Dance Performances
)
|
Yazar
|
:
Berna Kurt
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
88
|
|
Sayfa |
:
69-82
|
 4873  2252
|
Özet
Türkiye’de halk dansları sahnesi, cumhuriyet rejiminin ilk yıllarından itibaren, ‘milli
kültür’ün sürekli yeniden kurgulandığı ve seyirciye hatırlatıldığı alanlardan biri olmuştur.
Folklor bilimi ile milliyetçilik ideolojisinin tarihsel eş zamanlılığının bir tezahürü olarak,
halk dansı sunumlarının gelişiminde ‘milli kültür’ün devlet eliyle inşası belirleyici olmuş;
bu alanı biçimlendiren milliyetçi kurgular daha sonraki yıllarda da sürekliliğini korumuştur.
Türkiye’deki halk dansı gösterilerinde sıradanlaşan / klişeleşen, dikkat çekmez ve sorgulanmaz
hale gelen Türk bayrağı, Atatürk görselleri gibi semboller ile yiğitlik, mertlik ve şehitlik
yüceltmeleri gibi temalar, Michael Billig’in tanımladığı şekliyle “banal milliyetçilik”in temel
unsuru olan “milli kimliğin unutulmuş hatırlatıcıları” haline gelmiştir.2000’li yıllarda, çoğu
önde gelen dans topluluğu, kurumu ya da organizasyonu tarafından sergilenen altı adet halk
dansı gösterisinin inceleneceği bu yazıda, bu gösterilerin ortak noktası olan “milli kimlik
hatırlatıcıları”nın izleri sürülecektir. Sıradan milliyetçiliğin halk dansı performanslarındaki
tezahürlerine değinilecek; sürekli yeniden üretilerek klişeleştirilen milliyetçi semboller ile
kurgular değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
geleneğin icadı, hayali cemaatler, sıradan milliyetçilik, kolektif hafıza.
Abstract
Since the early years of the republican regime, the folk dance stage in Turkey has
been one of the reminders and the (re)constructers of the ‘national culture’. As a result of the
historical synchronicity between folklore as a scientific area and nationalism as an ideology,
the construction ‘from below’ of the ‘national culture’ has been an important determinant of
the presentation of traditional dances on stage. Consequently, nationalist themes and symbols
have always dominated the stage presentations. Symbolic usage of the Turkish national
flag, photos and pictures of Atatürk and the thematic glorification of courage, manhood and
martydom have been so frequent in the performances that, those banal / cliché motifs became
unnoticed an unquestioned elements for the audience. They turned out to be the “reminders
of the national identity” as the foundational elements of “banal nationalism” defined by
Michael Billig.In this article, six traditional dance performances -mostly performed by the
leading dance groups, institutions or organisations in the early 2000’s- will be analyzed. The
aesthetic presentation of the “reminders of the national identity” as common features of those
performances will be explored. The manifestations of “banal nationalism” on the stage like
the cliché reconstructions of the nationalist symbols and themes will be examined.
Keywords
invention of traditions, imagined communities, banal nationalism, collective memory