Billur Köşk ve Grimm Masalları Örnekleminde Masalın Karşı Öznesinin Koşulluluk Bakımından Analizi
(Analysis of the Story’s Opponent in Terms of Conditionality in the Sample of Billur Koschk Fairy Tales and Grimm’s Fairy Tales
)
|
Yazar
|
:
Mehmet Akif Duman
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
115
|
|
Sayfa |
:
669-690
|
|
|
Özet
Güç yahut edim ekseninde yardımcının karşısında bulunan engelleyici sadece yalınkat yahut karikatür olarak nitelenen tip özelliği göstermez; karşı özne fiziksel, psikolojik, kişilerarası ve kültürel özellikler bir araya getirilerek oluşturulmuş ruhsal derinliğe sahip karakter yapısında da karşımıza çıkabilmektedir. Bu bağlamda tip ve karakter arasındaki en mühim ayrımlardan olan kurgu boyunca değişmeden kalmak bazı karşı özneler için geçerli değildir. Masalların karşı öznesini Propp, Greimas ve Lüthi gibi araştırmacıların yöntemleri ekseninde incelediğimde sonuncusu tip-karakter geçişini doğrudan ispatlayan altı analiz maddesi tespit ettim: (1) Karşı öznenin olağanüstülük durumu, (2) saldırganın kötü olma sebebi, (3) kötülük için kullanılan yöntem, (4) kahraman ile çatışmanın şekli ve (5) kötünün cezalandırılma biçimi temel maddelerdir. Bunlara ilave ettiğim son madde koşullu iyi ve koşullu kötü adlarını taşımaktadır. Masallarda aslen iyi iken kötülük yapan yahut aslen kötü iken iyilik yapan kişilere rastlanır. Bu değişimi nitelemek için (6) aslında kötü olup da içinde bulunduğu şartlar gereği iyi davranan kişilere koşullar gereği iyi manasında koşullu iyi; aslında iyi olup da şartlar gereği kötü davranan kişilere de koşullar gereği kötü manasında koşullu kötü demeyi uygun gördüm. Dolayısıyla tipin koşulluluk taşıması onu karakter yapısına yaklaştıracaktır. Doğu-Batı ekseninde Billur Köşk Masalları’nın tamamını (on dört masal) aldım ve basit rastgele örnekleme yöntemiyle Grimm Masalları’ndan on dört örnek seçtim. Billur Köşk Masalları’nda altı koşullu kötü ve üç koşullu iyiye, Grimm Masalları’nda da dört koşullu kötüye ve üç koşullu iyiye rastladım. Takriben her iki masaldan birinde kötünün karakteristik özellikler taşıması engelleyicinin stereotyp olarak nitelendirilmesi hükmünün tekrar tartışılması gerektiğini de ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler
masal, Billur Köşk Masalları, Grimm Masalları, Greimas, Propp.
Abstract
On the axis of power or action, the obstacle opposite the helper not only shows the type characteristic of a one-way structure or a caricature. The opposite subject can also appear in the character structure with spiritual depth created by bringing together physical, psychological, interpersonal and cultural traits. In this context, the persistence of fiction, which is one of the most important distinctions between type and character, does not apply to some counter-subjects. Examining the opposite theme of narratives in the axis of the methods of researchers such as Propp, Greimas, and Lüthi, I identified six elements of analysis, the last of which directly proves the type-character transition: The main points are (1) the extraordinary state of the opposing subject, (2) the reason why the attacker is evil, (3) the method used for evil, (4) the nature of the conflict with the hero, and (5) how the villain will be punished. The last element I added is called conditionally good and conditionally bad. In fairy tales there are people who do bad things when they are actually good, or do good things when they are actually bad. To qualify this change, (6) in fact, I found it appropriate to call people who are bad but behave well because of the conditions they are in, conditionally good in the sense of good according to the conditions; in fact, I found it appropriate to call people who are good but behave badly because of conditions conditionally bad in the sense of being bad by the conditions. Therefore, the conditionality of the type will bring it closer to the character structure. On the east-west axis, I took all the stories from the Billur Köschk Fairy Tales (Crystal Manor Tales) (fourteen stories) and selected fourteen examples from Grimm's Fairytales using a simple sampling method. I've come across six conditional bad and three conditional good in the Billur Köschk Fairy Tales, and four conditional evil and three conditional good in Grimm Tales. The characteristics of evil in almost every other narrative also suggest that the determination to stereotype the inhibitor should be reconsidered.
Keywords
Billur Köschk Fairy Tales (Crystal Manor Tales), Grimm’s Fairy Tales, Greimas, Propp.