Toplumsal Belek Bağlamında Sarıkamış Harekâtı’nın Türk Romanına Yansıması
(Reflection of Sarıkamış Operation on the Turkish Novel With Regards to Social Memory
)
|
Yazar
|
:
Mustafa Aydemir
- Nusret Yılmaz
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
89
|
|
Sayfa |
:
111-130
|
 6107  1947
|
Özet
İnsan eylemlerinin bir ürünü olan tarihin, ister birey ister toplum yaşamında belirleyici,
yönlendirici, biçimlendirici etkisi yadsınamaz. Unutulan, baskılanan, belleğin karanlık odalarına
hapsedilen birçok hakikat, günün birinde başka argümanlar kullanarak tekrar bizimle
yüzleşir. Bu yönüyle bakıldığında her tarihi olay, şaşılacak bir biçimde bizim kolektif bilinçaltımızda
tekrar ortaya çıkacağı ana kadar yaşamaya devam eder. Anımsama ve unutma diyalektiğine
dâhil olan olgulardan toplum, bellek ve tarih, kopmaz bağlarla birbirine bağlıdır.
Belleğimize yapışan geçmişin, bir toplumsal yaratı olan sanatla bir araya gelmesi ise sanat
hayatımıza, tarih temalı romanlar biçiminde yansır. Yazın dünyamızda hep bir felaket imgesi
olarak kullanılmış Sarıkamış Harekâtı da unutulmak istendiği oranda kendisini dayatan bu
tür yansımalardan biridir. Mekânın, tek başına bir tarihi imgeye dönüştüğü Sarıkamış, negatif
bir anımsamadan ziyade, geleceğimizi inşa eden bir özne olarak hem yazınsal hem de
toplumsal hayatımızda yerini almaktadır.
Çalışmamızın kuramsal çerçeve kısmında, tarihi olaylarla toplumsal belek ilişkisi irdelendikten
sonra Türk romanına Sarıkamış Harekâtı’nın nasıl yansıdığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Sarıkamış, Mekân, Tarih, Toplumsal Bellek, Roman
Abstract
The importance of history which is a product of human actions can’t be disregarded
in terms of determining, leading, structuring effect. Forgotten, pressed memory and hidden
facts one day reappear and face us by using other arguments. Each historical event continues
to live in our collective subconsciousness till it reappears. Society, memory and history
which is involved in recollection and forgetting dialectic depend on each other. The past
which is adhered to our memory meets art, a social creation and is reflected in terms of historical
novels. The Sarıkamış Operation always used as the image of disaster is one of the
reflections although wished to be forgotten. Sarıkamış a historical image alone takes place in
both our literary and social life.
Within the notional framework of our study, the relation of historical events with the
social memory is examined and it has been tried to determine how Sarıkamış Operation has
been reflected on the Turkish novel.
Keywords
Sarıkamış, Place, History, Social Memory, Novel