Yazar	: Soyalp Tamçelik
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2012
Sayı	: 70
Sayfa	: 199
1739    1084

Özet
Bu araştırmada, güvenliği sağlamak için Kıbrıs’ta kurulan askerî ittifakların özellikleri ele alınmıştır. Bundan hareketle araştırmanın temel amacı, taraflar arasında ‘yaşayabilir’ bir garanti sisteminin nasıl kurulacağını ve buna dair esasların neler olacağını göstermektir. Kıbrıslı Rumlar, toplumlararası görüşmeler sürerken, birinci hedef olarak Türkiye’nin garantörlüğünü ortadan kaldırmak veya sulandırarak etkisizleştirmek istemektedirler. Bu amaçla Rumlar, garantörlük kalsa bile, adadaki Türk askerinin kalmamasını, Türkiye’nin tek yanlı müdahale hakkının olmamasını ve müdahaleye, ancak BM Güvenlik Konseyi’nin, AGİT’in, NATO’nun veya AB’nin karar vermesini istemekte veya çok uluslu bir garantörlük sistemini arzulamaktadırlar. Türkler ise Türkiye’nin etkin ve fiilî garantörlüğünü savunmaktadırlar. Özellikle etkin garantiden kastedilen ‘tek yanlı’ müdahale hakkının devamı, fiilî garantiden ise adada Türk halkının güvenlik gereksinimlerine yanıt verecek miktarda ‘Türk askerinin’ bulundurulmasından söz edilmektedir. Bundan da anlaşılmaktadır ki, Kıbrıs meselesinin çözümünde en önemli öğelerden birisi de güvenliktir. Ancak Kıbrıs meselesinde güvenlik öğesinin iki önemli boyutu vardır. Bunlardan birisi Türkiye’nin stratejik güvenliğinin, ikicisi ise Kıbrıslı Türklerin emniyetinin, aynı zamanda Kıbrıslı Rumların kaygılarının tatmin edilmesidir. Türkiye için adanın tehdit oluşturmaması temel hedef olmuştur. Kıbrıslı Türkler için ise kendilerine karşı kuvvet kullanılması ve haklarının zorla elinden alınması gibi muhtemel tehlikelere karşı güvenliklerini sağlayacak fiilî garantilere ihtiyaç duymaktadırlar. Kıbrıslı Rumlar ise 1974 Harekâtı gibi bir harekâtla muhatap olmak istememektedirler. Lakin şimdiye kadar yapılan toplumlararası müzakerelerde, güvenlik konusunda herhangi bir anlaşmaya varılmış değildir. Bu gerçekten hareketle araştırma, iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kuramsal olarak askerî ittifakların önemi belirtilmiştir. İkinci ve son bölümde ise Kıbrıs’taki Garanti ve İttifak Antlaşmaları’nın özellikleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler
Kıbrıs, Garanti Anlaşması, İttifak Anlaşması, Askerî İttifaklar, NATO.

Abstract
In this research, the features of military alliances established in Cyprus in order to provide security have been examined. Therefore, the main purpose of this research is to display how a ‘viable’ system of guardianship could be created and what the related principles of this will be. While inter-communities talks continue, Greek Cypriots, as their primary goal, want to abolish Turkey’s guardianship or to at least disable it by reconstituting it. For this purpose, Greek Cypriots are against Turkish troops remaining on the island and Turkey having the right to unilateral intervention even if guardianship is maintained. They either want intervention to only be decided upon either by the UN Security Council, the OSCE, NATO or the EU or they either desire a multinational system of guardianship. On the other hand, Turks defend Turkey’s active and de facto guardianship. In particular, what active guarantee means is the continuation of the right to ‘unilateral’ intervention, while de facto guarantee is providing ‘Turkish troops’ on the island in numbers which are enough to meet the security requirements of the Turkish nation. Based on this reality, this research is composed of two main sections. In the first section, the hypothetical importance of military alliances has been expressed. In the second and final section, the features of the Treaties of Guarantee and Alliance in Cyprus have been examined.

Keywords
Cyprus, Guarantee Agreement, Alliance Agreement, Military Alliances, NATO.