Havva’nın Öyküsü: Kozmolojik ve Antropogonik Mitlerden Kadın Yaratımına Senkretik Bir Yaklaşım
(Eve’s Story: A Syncretic Approach to The Creation of Woman in Cosmological and Anthropogonic Myths )

Yazar : Mehmet Ali Yolcu    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2013
Sayı : 73
Sayfa : 185-196
1699    1045


Özet
Mitolojik döneme ait anlatımların çoğunda insan yaratımını açıklayan antropogonik mitlerin izlerine rastlamakla birlikte, bazı kozmolojik mitlerde ilk insanın antropomorflaşmış tanrılarla paralel ortaya çıktığı görülmektedir. Dünyanın kökeni ve insanlık hakkındaki mitlerin oluşumunda kadın kimliğine yüklenen üreme işlevi, ana karakter olan Âdem tasavvurunun hikâye kurgusunda yan karaktere ihtiyaç duymasının ve bu ihtiyaca yönelik kadının yaratılmasının yolunu açar. Mülkiyetle birlikte gelişen köleci, tarım toplumunda anaerkil dönemin kutsalı sayılan kadın ikinci plana atılmış, mitolojik anlatımlarda tanrının yasağını çiğneyen, dolayısıyla kaosu getiren kişi olarak tasvir edilmiş ve buna bağlı olarak da sınıfsal bağlamda köleliği meşrulaştıracak yeni ideolojik argümanlar sunulmuştur. Toplumsal gelişme çizgisi bakımından diğer toplumlara göre tarım toplumu aşamasına daha erken dönemlerde geçtiği öngörülen Mısır, Sümer, Babil ve Yahudi toplumları gibi Ön Asya uygarlıklarını oluşturan toplumların mitlerinde yaratılışın hammaddesini toprak, balçık, kil vb. unsurlar oluşturmuştur. Diğer yandan tarım toplumuna özgü koşulların daha az etkilediği Ön Asya dışındaki diğer milletlere ait mitlerde ise kadın ve erkek arasındaki göreceli eşitsizlik hemen hemen yoktur ve insan yaratılışının sıralamasında cinsiyetçi bir ayrım görülmemektedir. Ayrıca, bu toplumların mitlerinde yaratılışın temelinde “kozmik ağaç”, “hayvan-ata” ve “gökten gelen ışık” vardır. Bu çalışmada Havva adıyla sembolleştirdiğimiz yaratılan ilk kadın-insanı mitolojik bilgi içinde konumlandırma çabalarına destek olmak amacıyla çeşitli kültür dairelerinde oluşan mitler karşılaştırılarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler
Havva, İlk Kadın, Antropogonik Mit, Köleci Tarım Toplumu

Abstract
In most narrations that belong to mythological era, the traces of anthropogonic myhts explaining human creation are traced. Besides, it is seen that the first man appears parrallel to anthropogonic gods in some cosmological myths. Fertility function that is attributed to woman identity in the origin of the World and human beings, leads the creation of woman because of the fact that the main character, Adam needs a companion character. The woman which had been a sacred character in matriarchal era, was depicted as the one who broke the god’s rules therefore caused the caos and lost its priority in the communities that developed with ownership. This caused new ideological arguments that legalize slavery in denominational context. It is seen that the raw material of creation consist of soil, loam or clay in the myths of Asia Minor societies such as Egypt, Babylon, Sumerian which have turned into agricultural societies earlier than other societies. On the other hand, in the myths of other nations which was less effected by the conditions seen in agricutural societies, there is nearly no inequality between men and women and no gender discrimination is observed. Moreover there is “animal-ancestor”,”light from the sky”, “cosmic tree” in the origin of the creation in these societies. In this study, the first woman, symbolized as Eve examined comparing the myths of several cultures, in order to support the attempts of placing her in mythological knowledge.

Keywords
Eva, First Woman, Anthropogonic Myths, Agricultural Slaver Society